نیو صدر: «آنچه من واقعا انجام میدهم فقط درمان فیزیکی زنان نیست، من برای حقوقشان میجنگم تا آنها را مستقل کنم و البته به شکل روانی هم از آنها حمایت کنم.»
این بخشی از صحبتهای دنیس موکوگه پزشک کنگویی است که به همراه نادیا مراد، برای حمایت از قربانیان آزار و اذیت جنسی در کنگو در ۲۰ سال اخیر برنده جایزه صلح نوبل شده است. البته موکوگه که به دلیل مهارتش در درمان قربانیهای آزار جنسی در دوران درگیرهای کشورش به عنوان «پزشک معجزه» شناخته میشود، سالهای قبل هم همیشه یکی از نامزدهای گرفتن این جایزه بود.
کودکی که هیچوقت به دنیا نیامد، بیمارستانی که هدفش تغییر کرد
ماجرای این متخصص زنان از سال ۱۹۹۹ شروع شد زمانی که به هدف کاهش مرگ و میر نوزادان، در شرق کنگو بیمارستانی مخصوص ساخت. در آن زمان در هر ۱۰۰زایمان یک کودک کشته میشد. اما از همان ابتدا موکوگه با مسئله بزرگی روبرو شد.
«همان اولین بیمارمان برای زایمان به بیمارستان نیامد، او با خشونت شدیدی مورد تجاوز قرار گرفته بود. »
همین ماجرا مسیر زندگی موکوگه را تغییر داد، بیمارستان پانزی به یک موسسه بینالمللی تبدیل شد که به قربانیان تجاوز جنسی کمک میکند تا از لحاظ جسمی، احساسی و روانی درمان شوند. از آن زمان تاکنون دهها هزار نفر در سنین مختلف در این بیمارستان درمان شدهاند.
«وقتی در زندگی اتفاقی میافتد که یک زن مورد تجاوز قرار میگیرد گاهی ممکن است با خودتان بگویید که فقط یک تجاوز رخ داده. اما ما درک میکنیم که این یک آسیب روانی بسیار عمیق است و زنان باید در خودشان دوباره اعتماد به نفسشان را افزایش دهند.»
به دلیل همین تصور موکوگه از آسیب روانی و جسمی تجاوز جنسی مرکز بینالمللی او در کنگو یک راهکار ۵ قسمتی برای درمان قربانیان تجاوز جنسی دارد؛ درمان پزشکی، درمان روانی اجتماعی، حمایت اجتماعی اقتصادی، حضور مجدد در جامعه و کمک حقوقی.این ۵ راهکار به ترتیب خاصی هم اجرا میشود بعد از اینکه فرد از لحاظ پزشکی، روانی و اجتماعی درمان شد، به زن آموزش داده میشود تا بتواند از لحاظ اقتصادی نیاز خود را تامین کند و در پایان به شکل قانونی به افراد کمک میکنند که عدالت رعایت شود.
از خودم میپرسم؛ اینجا چه کار میکنم؟
حادثه دیگر روایت اقدامات موکوگه را باز هم تغییر داد و او به شکل جدیتری به فکر نجات قربانیان آزار و اذیت جنسی باشد.
«یک روز صلیب سرخ یک دختر ۱۹ ساله را به بیمارستان ما آورد، با سلاح به او تجاوز کرده بودند. من ۶ عمل جراحی روی این دختر دادم تا شرایطش بهتر شود. یک بار دیگر هم به ۱۲نفر به یک دختر جوان تجاوز کردند، از نفر چهارم به بعد او بیهوش شده بود و آنها قسمتهای مختلفی از بدن این زن را سوزانده بودند. دیگر نمیتوانستم سکوت کنم.»
همه این ها باعث شد تا «پزشک معجزه» این اطلاعات را به دیدهبان حقوق بشر ارائه دهد تا شاید شرایط تغییر کند، از آن زمان به بعد هم این اتفاق افتاد. گروهی از مسئولان سازمان ملل، وزاری کشور فرانسه و حتی هیلاری کلینتون از بیمارستان او بازدید کردند.
اما این آنقدرها هم باب میل موکوگه نبود.
«همه این افراد به بیمارستان من آمدهاند ولی هیچ چیز تغییر نکرده است. گاهی احساس میکنم دلسردی بزرگی بر من غلبه کرده است و از خودم میپرسم؛ من اینجا چه کار میکنم؟ اما این مهارت زنان که میتوانند دوباره بلند شوند از خودشان و کودکانشان مراقبت کنند باعث میشود تا من دوباره به مسیرم ادامه بدهمم. آنها به شکل خودشان آسیب دیدهاند و ما هم به شکل خودمان. اما ما با هم در حال جنگیدن هستیم تا آنها حقوق از دست رفتهشان را دوباره به دست بیاورند.»
فرار معجزهگر از کنگو
پخش شدن اخبار مربوط به قربانیان تجاوز باعث شد تا موکوگه در جای جای دنیا برای مقابله با آزار و اذیت جنسی سخنرانی کند، سخنرانیهایی که زندگی او را در خطر انداخت. یک ماه بعد سخنرانی پزشک معجزه گر کنگوییها یک مرد به خانه او حمله کرد و سعی کرد او را به همراه زن و بچهاش به قتل برساند.
بعد از این حادثه موکوگه به همراه خانوادهاش فرار کردند. اما اینبار قربانیان آزار و اذیت جنسی او را برگرداندند، آنها محصولاتشان را فروختند و برای پزشکشان بلیط بازگشت خریدند.
«به اینکارشان نمیتوانستم جواب نه بدهم، همچنین مصمم شدم که برگردم و علیه این خشونت مبارزه کنم. از زمان بازگشتم زندگیام تغییر کرده من دیگر در بیمارستان میخوابم تعداد نگهبانهایم را افزایش دادهام و در نتیحع بخشی از آزادیام را از دست دادهام.»
امسال سرانجام پس از معرفی به عنوان نامزد جایزه صلح نوبل، دنیس موکوگه برنده جایزه صلح نوبل شد و او هنوز به اقدامات خود برای نجات قربانیان تجاوز جنسی ادامه میدهد.
۴۲۴۲